Kształcenie literackie

teksty dzielimy na

literaturę piękną i teksty użytkowe

teksty użytkowe dzielą się na...

teksty naukowe, popularno-naukowe oraz definicje słownikowe i encyklopedyczne

tekst naukowy jest to...

tekst specjalistyczny z danej dziedziny wiedzy

tekst popularnonaukowy jest to...

tekst użytkowy, który jest skierowany do szerszego grona odbiorców niż tekst naukowy

literatura piękna dzieli się na...

rodzaje literackie

motto jest to...

cytat, umieszczony przed tekstem utworu, związany z jego tematem lub myślą przewodnią

przekład jest to...

artystyczne tłumaczenie tekstu literackiego; może być wierne lub swobodne

parafraza jest to...

swobodna przeróbka tekstu literackiego, pozwalająca jednak rozpoznać podobieństwo do pierwowzoru

interpretacja jest to...

tłumaczenie, objaśnienie, komentowanie dzieła; musi być poprzedzone jego badaniem i opierać się na wynikających z tego ustaleniach

interpretacja głosowa jest to...

sposób przeczytania, wygłoszenia z pamięci lub zaśpiewania jakiegoś tekstu (np. literackiego lub muzycznego)

Jakie są elementy rozprawy?

teza + argument

teza jest to...

twierdzenie wymagające dowodu, główna myśl, której należy dowieść na podstawie przyjętych argumentów

argument jest to...

wypowiedź potwierdzająca lub obalająca sąd o czymś, zdanie uzasadniające tezę; dowód, motywacja, racja

kontrargument jest to...

argument skierowany przeciwko argumentom strony przeciwnej, obalający inny argument

kontekst są to...

odniesienia literackie (np. inne dzieła, do których odwołuje się dany utwór) oraz pozaliterackie (czas powstania, biografia autora itp.), które są istotne do zrozumienia utworu

karykatura jest to...

sposób przedstawiania polegający na przejaskrawieniu pewnych cech lub postawy wobec życia, mający na celu ośmieszenie

opis obrazu jest to...

dłuższa wypowiedź, w której za pomocą słów próbujemy oddać to, co i w jaki sposób zostało namalowane przez artystę

Wymień elementy opisu obrazu

część wstępna (podstawowe informacje o dziele); rozwinięcie (szczegółowe informacje nt. tego, co i jak zostało przedstawione); zakończenie (swoja opinia na temat dzieła)

publicystyka jest to...

podstawowa forma dziennikarska zawierająca wypowiedzi na aktualne w danym momencie tematy

felieton

forma wypowiedzi publicystycznych, gatunek z pogranicza dziennikarstwa i literatury pięknej, najczęściej publikowany cyklicznie w stałej rubryce czasopisma

felieton charakteryzuje się...

aktualną tematyką, swobodą stylu i kompozycji, subiektywnym sposobem przedstawiania zjawisk

alegoria jest to...

środek artystyczny, w którym artysta wykorzystuje jakiś motyw, zespół motywów lub obraz, które oprócz znaczenia dosłownego mają jeszcze znaczenie ukryte; drugie znaczenie jest łatwe do odczytania, ponieważ zostało ustalone przez wielowiekową tradycję

czym się różni alegoria od symbolu

w alegorii ukryty sens jest jednoznaczny

atrybut jest to...

określony przedmiot, ściśle związany z życiem, działalnością lub jakąś szczególną cechą danej postaci, pozwalajacy ją rozpoznać spośród innych

literatura faktu jest to...

literatura narracyjna przede wszystkim o charakterze dokumentalnym, zazwyczaj cześciowo sfabularyzowana, mająca na celu wiarygodną relację z prawdziwych wydarzeń

retoryka jest to...

teoria i sztuka wymowy

pytanie rytoryczne

użycie formy pytania nie w celu wyrażenia wątpliwości i uzyskania wypowiedzi, ale dla podkreślenia przekonań osoby mówiącej

wyliczenie

wymienienie kolejnych elementów jakiejś całości

funkcje wyliczenia

porządkuje wypowiedź, zapowiada, podsumowuje pewne treści

wykrzyknięnie

zdanie wykrzyknikowe, wskazuje na emocjonalne zaangażowanie

dziennik i pamiętnik

formy wypowiedzi zawierające relacje z wydarzeń na podstawie własnych obserwacji, wspomnień, przeżyć (narracja pierwszoosobowa); oprócz zdarzeń występują w nim również refleksje, oceny które nasunęły się autorowi w związku z tym wydarzeniami

przemówienie jest to...

forma wypowiedzi ustnej przeznaczona do ogłoszenia przed większą grupą osób

puenta jest to...

dobitne, celne, często zaskakujące zakończenie wypowiedzi, np. utworu literackiego, dowcipu