Sprawdzian kasikasi

Relacyjne bazy danych to:

Dane w tabelach (rekordy i pola) Powiązania przez klucze Język SQL Przykłady: MySQL, PostgreSQL, Oracle, MS SQL Server

Nierelacyjne (NoSQL) bazy danych to:

Dokumentowe (JSON, BSON, XML) – np. MongoDB 🔗 Grafowe – np. Neo4j 🗝️ Klucz–wartość – np. Redis, DynamoDB 📊 Kolumnowe – np. Cassandra, HBase

Obiektowa baza danych:

Dane jako obiekty (np. multimedia, struktury) Przykłady: db4o, ObjectDB

Obiektowo-relacyjna baza danych:

Hybryda relacyjnych i obiektowych Obsługa tabel i złożonych typów danych Przykłady: PostgreSQL, Oracle

Hierarchiczna baza danych:

Struktura drzewa (rodzic–dziecko) Szybki dostęp, mała elastyczność Przykład: IBM IMS

Sieciowa baza danych:

Struktura grafowa (wielu rodziców i potomków) Złożone powiązania między rekordami Przykład: IDS

Rozproszona baza danych:

Dane na wielu serwerach/lokalizacjach Skalowalność i podział danych Przykład: np. użytkownicy A–M na serwerze 1, N–Z na serwerze 2

Podstawowe elementy relacyjnej bazy danych: Tabela:

Główna struktura danych (jak arkusz Excel) Składa się z wierszy (rekordów) i kolumn (pól) Przechowuje dane jednego typu obiektów 👉 Przykład: Tabela Studenci zawiera dane o studentach

Podstawowe elementy relacyjnej bazy danych: Rekord (wiersz):

Pojedynczy wpis w tabeli Reprezentuje jedną jednostkę danych 👉 Przykład: ID: 1 | Imię: Anna | Nazwisko: Kowalska | Wiek: 21 | Kierunek: Informatyka

Podstawowe elementy relacyjnej bazy danych: Pole (kolumna):

Przechowuje dane określonego typu (np. tekst, liczba, data) 👉 Przykłady pól: Imię – tekst, Wiek – liczba, Kierunek – tekst

Klucz główny (Primary Key, PK):

Unikalny identyfikator rekordu Gwarantuje jednoznaczność danych 👉 Przykład: ID = 1 w tabeli Studenci

Klucz obcy (Foreign Key, FK):

Powiązanie z inną tabelą przez jej klucz główny 👉 Przykład: Tabela Zapisy: StudentID → Studenci(ID)

Relacje między tabelami:

Pozwalają łączyć dane z różnych tabel Umożliwiają tworzenie złożonych struktur danych (np. student ↔ kursy)

Tabela:

Struktura przechowująca dane w formie wierszy i kolumn. Każda tabela dotyczy jednego typu obiektów (np. Studenci).

Rekord (wiersz):

Pojedynczy wpis w tabeli. Reprezentuje jedną jednostkę danych (np. jednego studenta). Składa się z pól.

Pole (kolumna):

Element tabeli przechowujący dane określonego typu (np. tekst, liczba, data). Każde pole ma nazwę i typ danych.

Relacje między tabelami: Jeden do jednego (1:1)

Każdy rekord w jednej tabeli odpowiada dokładnie jednemu rekordowi w drugiej. Przykład logiczny: Osoba ↔ PESEL

Relacje między tabelami: Jeden do wielu (1:N):

Jeden rekord w tabeli A może mieć wiele rekordów w tabeli B, ale rekord w tabeli B należy tylko do jednego w tabeli A. Przykład logiczny: Nauczyciel ↔ Przedmioty

Relacja wiele do wielu (M:N):

Rekordy w jednej tabeli mogą być powiązane z wieloma rekordami w drugiej tabeli – i odwrotnie.

GRANT / REVOKE – zarządzanie uprawnieniami:

GRANT – nadawanie uprawnień (np. SELECT, INSERT, UPDATE, DELETE) REVOKE – odbieranie wcześniej nadanych uprawnień.

CRUD – podstawowe operacje na danych:

C – Create → INSERT INTO R – Read → SELECT U – Update → UPDATE D – Delete → DELETE.

Struktura bazy danych MySQL (InnoDB):

Schemat bazy danych Definiuje strukturę: tabele, pola, relacje, typy danych, ograniczenia. Silnik InnoDB Domyślny silnik MySQL – zarządza danymi w plikach zwanych tablespace.

Organizacja danych w InnoDB:

Tablespace – fizyczne pliki na dysku (np... ibd, ibdata1) Strony (pages) – jednostki danych o rozmiarze 16 KB Extent – grupa stron (zwykle 1 MB) Segmenty – logiczne obszary w tablespace.

Rodzaje segmentów (4):

Segment danych przechowuje rekordy w tablespace; segment indeksu trzyma struktury indeksów (B‑Tree/klastrowany dla PK); segment UNDO zawiera logi cofania; inne segmenty to metadane i wolne extenty; tabela ma co najmniej 2 segmenty...

Gdzie fizycznie są dane tabeli w InnoDB?

W tablespace – fizycznej przestrzeni dyskowej Jeśli innodb_file_per_table=ON → każda tabela ma własny plik. ibd Jeśli innodb_file_per_table=OFF → wszystkie dane w pliku ibdata1 (system tablespace)

Rodzaje przestrzeni tabel:

System tablespace – główna przestrzeń (ibdata1), zawiera metadane, UNDO logi, dane tabel File-per-table – osobny plik. ibd dla każdej tabeli Temporary tablespaces – dla tabel tymczasowych Undo tablespaces – dla cofania transakcji.

Extent:

Fizyczny blok danych: 1 MB = 64 strony po 16 KB Jednostka przydzielana przez InnoDB tabelom i indeksom 👉 Można porównać do „klocka” miejsca na dysku.

Segment:

Logiczna struktura zbudowana z extentów Typy segmentów: Segment danych (rekordy tabeli) Segment indeksu (np. PRIMARY KEY) Segment UNDO (cofanie transakcji) 👉 Segment = „pojemnik logiczny”, extent = jego fizyczne części.

Relacja: segment ↔ extent ↔ strona

Segment składa się z extentów Extent = blok 1 MB = 64 strony (po 16 KB każda) Strona (page) zawiera rekordy, indeksy, metadane.

ALTER TABLE – dodanie indeksu:

Powstaje dodatkowy segment dla nowego indeksu 👉 W sumie: 3 segmenty w. ibd.

LOB (Large Object) – duży obiekt danych:

LOB-y są przechowywane poza główną stroną danych – w osobnym segmencie LOB W rekordzie tabeli znajduje się tylko wskaźnik do danych LOB Segment LOB zawiera strony z rzeczywistą zawartością (np. długi tekst, plik binarny)

Pytanie: Co robi INNER JOIN?

Zwraca tylko dopasowane rekordy z obu tabel.

Co robi LEFT JOIN?

Zwraca wszystkie rekordy z lewej tabeli oraz dopasowania z prawej; brak dopasowania → NULL.

Co robi RIGHT JOIN?

Zwraca wszystkie rekordy z prawej tabeli oraz dopasowania z lewej; brak dopasowania → NULL.

Jak w MySQL uzyskać FULL OUTER JOIN?

Połączyć LEFT JOIN i RIGHT JOIN z UNION (FULL OUTER JOIN brak natywnie).

Co robi CROSS JOIN?

Iloczyn kartezjański — każdy wiersz z pierwszej łączy się z każdym z drugiej.

Jak wybrać tylko wiersze z lewej tabeli bez dopasowania?

LEFT JOIN ... WHERE right_fk IS NULL.

Jak wybrać tylko wiersze z prawej tabeli bez dopasowania?

IGHT JOIN ... WHERE left_pk IS NULL.

Co to CONSTRAINT?

Ograniczenie definiujące reguły kolumn/relacji (PRIMARY KEY, FOREIGN KEY, UNIQUE, CHECK, INDEX).

Jak sprawdzić definicję tabeli wraz z constraintami?

SHOW CREATE TABLE nazwa_tabeli;

Jak nadać numer porządkowy w wynikach (okienkowo)?

ROW_NUMBER() OVER (ORDER BY ...).

ak nadać numer porządkowy bez funkcji okienkowej (MySQL przed 8)?

Zmienna sesyjna: SET @lp:=0; SELECT @lp:=@lp+1 AS lp,...

Jakie są główne kategorie typów w MySQL?

Numeryczne, daty/czas, ciągi znaków, przestrzenne, JSON.

Zakres TINYINT i TINYINT UNSIGNED?

TINYINT: −128...127; UNSIGNED: 0...255.

Zakres SMALLINT i SMALLINT UNSIGNED?

SMALLINT: −32 768...32 767; UNSIGNED: 0...65 535.

Zakres INT i INT UNSIGNED?

INT: −2 147 483 648...2 147 483 647; UNSIGNED: 0...4 294 967 295.

Po co UNSIGNED?

Pozwala przechowywać tylko wartości nieujemne i zwiększa maksymalny dodatni zakres.

Różnica FLOAT vs DOUBLE?

FLOAT ≈ 6–7 cyfr znaczących (pojedyncza precyzja); DOUBLE ≈ 15–16 cyfr (podwójna precyzja).

Do czego służy DECIMAL?

Precyzyjne liczby dziesiętne (np. finanse), brak błędów zaokrągleń float.

Co robi BIT(n)?

Przechowuje sekwencję n bitów (1–64).

Co to tryb ścisły (STRICT MODE)?

Wymusza błędy zamiast przycinania/warnings przy wartościach poza zakresem lub nieprawidłowych danych.

Jak włączyć strict mode w sesji?

SET sql_mode = 'STRICT_ALL_TABLES';

Co się stanie gdy w trybie bez strict wstawisz wartość poza zakresem?

MySQL może przyciąć wartość do maksymalnej dopuszczalnej i zwrócić warning zamiast error.

Co przechowuje DATE i jaki ma format oraz zakres?

Przechowuje datę w formacie YYYY‑MM‑DD; zakres 1000‑01‑01 do 9999‑12‑31

Co przechowuje DATETIME i jaki ma zakres?

Przechowuje datę i godzinę w formacie YYYY‑MM‑DD HH: MM: SS; zakres 1000‑01‑01 00:00:00 do 9999‑12‑31 23:59:59

Czym różni się TIMESTAMP od DATETIME?

TIMESTAMP konwertuje wartości do UTC przy zapisie i z powrotem do strefy przy odczycie oraz ma zakres 1970‑01‑01 ... 2038‑01‑19; często używany do rejestrowania modyfikacji.

Co przechowuje TIME i jaki ma zakres?

Przechowuje sam czas w formacie HH: MM: SS; zakres od -838:59:59 do 838:59:59

Co przechowuje YEAR i jakie ma warianty?

Przechowuje rok (4‑cyfrowo lub 2‑cyfrowo); typowy zakres dla 4 cyfr ~1901–2155, dla 2 cyfr 70...69 (1970–2069)

Czym różni się CHAR(n) od VARCHAR(n)?

CHAR ma stałą długość (uzupełniany spacjami), VARCHAR ma zmienną długość do maksymalnego n (ograniczone limitem wiersza).

Podstawowe rozmiary TEXT i jego wariantów?

TINYTEXT ≤255, TEXT ≤65,535, MEDIUMTEXT ≤16,777,215, LONGTEXT ≤4,294,967,295 znaków.

Co to ENUM i SET?

ENUM — pojedyncza wartość z listy predefiniowanej; SET — zbiór wartości wybranych z listy (do 64 elementów).

Czym są BINARY(n) i VARBINARY(n)?

BINARY — stała długość bajtów (uzupełniane zerami), VARBINARY — zmienna długość bajtów do n.

Podstawowe BLOBy i ich rozmiary?

TINYBLOB ≤255 B, BLOB ≤65,535 B, MEDIUMBLOB ≤16,777,215 B, LONGBLOB ≤4,294,967,295 B.

Co przechowuje POINT, LINESTRING, POLYGON?

POINT — pojedynczy punkt 2D; LINESTRING — sekwencja punktów tworząca linię; POLYGON — wielokąt z zamkniętym zbiorem punktów; GEOMETRY to typ ogólny dla nich wszystkich.

Do czego służy typ JSON w MySQL?

Przechowywanie strukturalnych danych (obiekty, tablice) jako JSON z możliwością zapytań i walidacji formatu; wstawiasz i czytasz jako tekst/obiekt JSON.

SUBSTRING(str, pos, len) — co robi?

Zwraca podciąg zaczynając od pozycji pos (1 = pierwszy znak); len opcjonalnie ogranicza długość.

REPLACE(str, from, to) — co robi?

Zastępuje wszystkie wystąpienia from na to w str.

UPPER/LOWER — co robią?

Konwertują tekst odpowiednio na wielkie/małe litery (wg kodowania znaków).

LENGTH vs CHAR_LENGTH — czym się różnią?

LENGTH zwraca liczbę bajtów; CHAR_LENGTH liczbę znaków (ważne przy UTF‑8, gdzie niektóre znaki zajmują >1 bajtu).

TRIM(remstr FROM str) — co robi?

Usuwa remstr (domyślnie spację) z początku i/lub końca ciągu; można użyć LEADING/TRAILING/BOTH.

LEFT(str, len) i RIGHT(str, len) — co robią?

Zwracają odpowiednio lewą/prawą część ciągu o długości len.

LOCATE(substr, str[, pos]) i INSTR(str, substr) — różnica praktyczna?

Obie zwracają pozycję pierwszego wystąpienia (1‑based); LOCATE pozwala podać start pos, INSTR ma odwrotne argumenty i obie zwracają 0 gdy brak.

Co to podzapytanie nieskorelowane?

Samodzielne podzapytanie, wykonywane raz; wynik używany w zapytaniu zewnętrznym.

Co to podzapytanie skorelowane?

Odnosi się do wiersza z zewnętrznego zapytania (używa jego aliasów); wykonywane dla każdego wiersza zewnętrznego.

INSTR vs LOCATE

INSTR szuka w tekście, LOCATE zaczyna od miejsca, LOCATE ma start, INSTR tego nie chce.

NOW

NOW zwraca bieżący czas, gdy raport prosi o fakt, zapisz go w kolumnie, będziesz mieć dokładny akt.

DATE_ADD() ADDDATE() DATE_ADD('2016-04-04', INTERVAL 10 DAY)

Dodaj interwał do daty, licz dni lub miesiące, DATE_ADD przesunie termin, będzie wszystko w porządku.

DATEDIFF(date1, date2)

Ile dni minęło między datami — prosto policzy DATEDIFF, wynik w dniach, bez godzin, bez żadnych sztuczek.

DATE_FORMAT(CURDATE(),'%D %M %Y')

Chcesz ładnie wyświetlić datę, użyj DATE_FORMAT, zamieni cyfry w słowa, ułatwi każdy raport.

Specyfikatory formatowania daty:

%W Pełna nazwa dnia tygodnia Monday %w Dzień tygodnia 0-6 1 %X Rok dla numeru tygodnia 4 cyfry 2025 %x Rok dla numeru tygodnia 4 cyfry 2025 %Y Rok 4 cyfry 2025 %y Rok 2 cyfry 25