Nowożytność IV: Nowa Rzeczpospolita

 0    57 Datenblatt    ffite
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
elelcja Zygmunta Wazy
Lernen beginnen
1587r. Trzech kandydatów-Maksymilian III Habsburg, Waza(1587/1632), Fiodor I(car)
Unia personalna Polsko-Szwecja
Lernen beginnen
1594/1599 Królem obu państw był Waza
Rokosz Zebrzydowskiego/sandomierski
Lernen beginnen
1606r. Przez wsparcie kontreformacji i politykę prohabsurską. 1607 bitwa pod Guzowem- przegrana rokoszan i ugoda
uchwalenie podymnego
Lernen beginnen
1629r. podatek od każdego domu mieszkalnego
ostatni hołd pruski
Lernen beginnen
1641r. złożony nie przez elektora a posłów
przeciwnik Jana Kazimierza
Lernen beginnen
Jan (1648/1668) vs Karol Ferdynand(biskup wrocławski)-zrezygnował jak kozacy obiecali się dogadać z Kazikiem
pierwsze zastosowanie Liberum Veto
Lernen beginnen
1652r. Władysław Siciński poseł z Upity nie zgadza się na przedłużenie Sejmu
układ w Radnot
Lernen beginnen
1656r. próba rozbioru Polski-podpisana przez Szwedów Brandenburgię, siedmiogród(Jerzy II Rokocz), Bogusława Radziwiłła i Bohdana Chmielnickiego
Rokosz lubomirskiego
Lernen beginnen
1665r bunt spowodowany próbami reform Jana Kazimierza-dowódcą Jerzy Sebastian Lubomirski(marszałek wielki Koronny)-podrzegał on szlachtę.
Bitwa pod Mątwami
Lernen beginnen
1666r. klęska wojsk królewskich, wygrana wojsk rokoczanskich
bitwa pod Kircholmem
Lernen beginnen
1605r. wygrana Jana Karola Chodkiewicza.
bitwa pod Oliwą
Lernen beginnen
1627r. wygrana polski na morzu.
rozejm w Altmarku
Lernen beginnen
1629r. Szwedzi zatrzymują Inflanty na północ od dźwiny i porty w Prusach Królewskich oraz książęcych (oprócz Gdańska, Pucka i Królewca) oraz cło 3,5 % od towarów z Gdańska
rozejm w Sztumskiej Wsi
Lernen beginnen
1635r. Szwedzi rezygnują z portów pruskich i z cła
potop szwedzki
Lernen beginnen
1655/1660 Karol X Gustaw wypowiada wojnę przez używanie tytułu króla Szwecji przez wazów, zdrada Janusza Radziwiłła, uciczka króla, obrona Klasztoru na Jasnej Górze(1655) itd
śluby lwowskie
Lernen beginnen
1656r. król oddaje państwo w opiekę Matki Boskiej i obiecuje poprawę warunków mieszczaństwo i chłopstwa
traktaty welawsko-bydgoskie
Lernen beginnen
1657r. za zerwanie zależności lennej Prus Książęcych brandenburgia przechodzi na stronę RP
traktat w Oliwie
Lernen beginnen
1660 koniec potopu, Jan Kazimierz mógł nazywać się królem Szwecji dożywotnią, ale nie możne sobie rościć praw do tego i do inflant, brak zmian terytorialnych, Szwedzi mają zwrócić zagrabione rzeczy i zapewnić wolność handlu na Bałtyku
przyczyny wojen z Moskwą
Lernen beginnen
kryzys Moskwy, rywalizacja o tereny przygranczne, integrecja Rosji w walki z kozakami
rok koronacji Dymitra Samozwanca, jego żona oraz następca
Lernen beginnen
1605r. Maryna Mniszchówna, niby Dymitr II ale no tak w sumie to Wasyl Szujski
wojna po dymitraidach
Lernen beginnen
1609/1619r. Zygmunt waza atakuje Moskwę, dowodzi Stanisław Żółkiewski, część bojarów przechodzi na stronę polską, korona obiecana Władysławowi Wazie, ostatecznie się to nie stało
bitwa pod Kłuszynem
Lernen beginnen
1610r. po niej zajęcie Moskwy i destabilizacja państwa rosyjskiego
rozejm w Dywilinie
Lernen beginnen
1619r. RP zdobywa ziemię Smoleńska, siewierską i czernihowska, koniec wojny związanej z Dymitriadami
wojna smoleńska
Lernen beginnen
1632/1634r. Car Michał Romanow chce wykorzystać sytuację. Wygrana polski. W 1634r. Pokój w Polanowie-Moskwa odzyskuje wschodnie części ziemi smoleńskiej i siewierkiej
wojna po powstaniu Chmielnickiego
Lernen beginnen
1654/1667 po podpisaniu ugody w Perejasławiu, Moskwa zajmuje dużo, ale przestaje kiedy Szwedzi atakują Polskę. Rozejm w 1656r. Walka wznowiona po Uni hadziackiej(1658r)
bitwa pod Połonką i Cudnowem
Lernen beginnen
1660r. wygrana Polski nad Moskwą, nie wpłynęły na wojnę
koniec wojny z Rosją (tej ostatniej)
Lernen beginnen
1667r. Rozejm w Andruszkowie. Rosja zdobywa ziemię Smoleńska, siewierską i czernihowską, Podział Ukrainy na dwie części-lewy brzeg dniepru z kijowem dla Rosji, prawy dla Polski
pokój Grzymułtowskiego
Lernen beginnen
1686r. to samo co w andruszkowie, Rosja ma wypłacić odszkodowanie i zerwać sojusz z Turcja(oraz się z nimi bić). Pokój nie ratyfikowany
przyczyny wojen z Turcją
Lernen beginnen
Ataki Tatarów i kozaków, zaangażowanie magnaterii w Mołdawia, polityka prohabsburska, ekspansjizm Turcji
bitwa pod Cecorą
Lernen beginnen
1620r. klęska Polski i wygrana Turcji, śmierć Stanisława Żółkiewskiego
I bitwa pod Chocimiem
Lernen beginnen
1621r. nierostrzygnięta. Śmierć Jana Karola Chodkiewiczem
pokój w buczaczu
Lernen beginnen
1672r. Polska traci podole, bracławiczyznę i południe kijowszczyzny. Polska musi też płacić haracz. Sejm nie ratyfikował
II Bitwa pod Chocimiem
Lernen beginnen
1673r. wygrana Jana Sobieskiego, potem podpisanie rozejmu-do RP wraca część Ukrainy
odsiecz wiedeńska
Lernen beginnen
12 września 1683r. w 1684r. Polska przystępuje do Ligi Świętej, Koniec konfliktu w 1699 RP odzyskuje utracone ziemie
przyczyny buntów kozackich
Lernen beginnen
Konflikt wyzbianiowy, zmiany w rejestrze, represje przez magnatów, problematyczni byli
Powstanie Chmielnickiego
Lernen beginnen
1648/1654r. wsparcie Turków i Tatarów
bitwy w trakcie powstania kozaków
Lernen beginnen
1648r.-Żółte wody, Korsuń, Piławce(wszytkie wygrane przez kozaków) dojście pod Zamość. Rozwiązanie konfliktu(ugoda zborowska 1649r) ale ten wybuchł znowu w 1651
wznowienie walk i bitwa pod Beresteczkiem i batohem
Lernen beginnen
1651r. beresreczko 1651r.(wygrana polski), 1652 Batoh-maskara wojsk polskich
ugoda w Perejasławiu
Lernen beginnen
1654r. Ukraina ma być autonomiczną częścią Rosji, a kozacy mają zachować swoje przywileje i administrację(nie rozestrzegano) Wojna Moskwy z polską
Unia w Hadziaczu
Lernen beginnen
1658r. Ukraina ma się stać odzielnym ksietwem Ruskim z odzielnymi urzędami, skarbem, wojskiem i trybunałem oraz z uprzywilejowanym prawosławiem-Powstanie Rzeczpospolitej Trojga Narodów. Przez wojnę ugoda nie wchodzi w życie
skutki konfliktów Polski w XVIIw.
Lernen beginnen
Olbrzymie Zniszczenia, rozgrabienie, straty terytorium, ukazanie słabości RP, utrata lenna pruskiego, spadek populacja i upadek miast, zaangażowanie się innych państw w sprawy wewnętrzne RP, koniec tolerancji w Polsce
przymus propinacyjny
Lernen beginnen
wymuszanie na chłopach kupowania alkoholu wyprodukowanego przez szczlachte
latyfundia i klientela magnacka
Lernen beginnen
olbrzymie posiadłości ziemskie należące do jednej osoby/szlachta która pracowała u magnatów aby zrobić karierę, często głosowali na sejmach i sejmikach zgodnie z wolą pracodawcy
ustrój RP w drugiej połowie XVIIw.
Lernen beginnen
oligarchia magnacka-spadek znaczenia średniej i ubogiej szlachty
podatek pogłówny
Lernen beginnen
placowny przez każdego po wieku lat 10. Nie był stale pobiarany
wybory Michała Korybuta w Wiśniowieckiego i jego rządy
Lernen beginnen
1669/1673 Inni kandydaci-Filip Wilhelm(hrabia neuburki) i Karol Lotaryński. Opozycją byli tzw. malkontenci(stronnictwo profrancuskie wspierające Filipa)
Jan III Sobieski panowanie
Lernen beginnen
1674/96r. na początku profrancuski, chciał odzyskać Prusy Książece, potem zmiana polityki na prohabsurską(sojusz z Leopoldem I przeciw Turcji). Za jego pogorszenia pogorszyła się sytuacja wewnętrzna-fakcje maganckie ze sobą walczyły
barok w Polsce
Lernen beginnen
od XVI do połowy XVIII w.-dwa główne nurty dworsko kościelny i ziemiański(sarmacki), Pierwszy stały teatr i operę stworzył Władysław IV
zabytki baroku w Polsce
Lernen beginnen
Kolumna Zygmunta w Warszawie, Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie i Wilnie, Pałac w Wilanowie
kalwarie
Lernen beginnen
zespoły sakralne zakładane na wzgórzach mające odwzorować drogę krzyżową-pierwsza Kalwaria Zebrzydowska
Artyści tworzący w Polsce
Lernen beginnen
Tomasz Dolabella, Peeter Danckers de Rij, Daniel Schulz, Michał Anioł Palloji, Jerzy Eleuter Siemiginowski
twórcy literatury barokowiej w Polsce
Lernen beginnen
Mikołaj Sęp Szarzyński(religijna poezja) Samuel Twardowski, Maciej Kazimierz Sarbiewski, Wacław Potocki
silva rerum
Lernen beginnen
'las rzeczy' - prywatne księgi szlacheckie w których notowano info, przepisy i twórczość literacką
naukowcy baroku polskiego
Lernen beginnen
Ja Heweliusz, Jan Brożka
sarmatyzm
Lernen beginnen
szlachecka ideologią-wyższość szlachty nad resztą(wywodzenie się od sarmatów), przywiązanie do tradycji rycerskich, pielęgnowanie tradycji, przepych na imprezach
portrety trumienne
Lernen beginnen
przytwierdzane do trumien obrazy zmarłego szlachcica, oryginalny element kultury polskiego baroku
strój szlachecki
Lernen beginnen
żupan(szata o długich rękawach), Kontusz(szata wierzchnia podobna do płaszcza-ich rozcięte rękawy tzw wyloty zarzucano na plecy), pas kontuszowy(miał nawet parę metrów), Karabela(szabla typu wschodniego), Baczmagi(buty z płaską podeszwą)

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.