Frage  |
Antworten |
czym jest system fonologiczny Lernen beginnen
|
|
najniższy system języka. Jednostką podstawową jest fonem czyli wiązka cech dystynktywnych cechy dystynktywne pozwalają odróżnić jednostki znaczące od znaczonych
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
najmniejszy twór złożony języka. może mieć kilka reprezentacji dzwiekowych(alofonow) wystepujacych w roznych kontekstach lub tez zamiennie cechy dystynktywne to cechy przeciwstawne - w języku polskim przejawiaja sie jako dzwiecznosc i bezdzwiecznosc np kość-gość, kot-kod w pisowni fonemom odpowiadają litery
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
ogol wszystkich cech dzwieku wydawanego przez czlowieka natomiast fonem to zespół cech diakrytycznych głoski które służą do oddzielania i odróżniania wyrazów. Każda głoska jest fizyczną realizacją jakiegoś fonemu który może mieć więcej niż jedną realizację
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
1. następ(przygotowanie) 2. szczyt(przyjęcie przez narządy mowy pozycji właściwej danej głosce) 3. zestęp (powrót do pozycji neutralnej)
|
|
|
ze wzgledu na roznice akustyczne fonetyczne i funkcjonalne gloski dziela sie na: Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
znaki graficzne używane w alfabetach i innych systemach pisma umieszczone nad, pod literą obok lub wewnątrz niej zmieniające artykulacje tej litery i tworzace nowa litere w języku polskim jest 9 liter tworzonych za pomocą znaków diakrytycznych (ą ę ć ł ń ó ś ż ź) w alfabetach sylabowych mogą zmieniać znaczenie całej sylaby
|
|
|
fonetyczne warianty fakultatywne tego samego fonemu Lernen beginnen
|
|
dwa dzwieki tego samego jezyka wyst. w tym samym otoczeniu (obok siebie) i moga byc wzajemnie podstawione nie powodujac zmiany znaczenia (jestem-jezdem)
|
|
|
warianty pozycyjne danego fonemu Lernen beginnen
|
|
dwa akustycznie pokrewne dzwieki tego samego jezyka nigdy nie wystepuja w tym samym otoczeniu
|
|
|
dwa dzwieki pojawiaja sie w tej samej pozycji i nie moga byc podstawione bez zmiany znaczenia wyrazu lub istnieje ryzyko ze wyraz nie bedzie zrozumiany Lernen beginnen
|
|
dzwieki te to realizacja dwoch roznych fonemow np kosa - koza
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
relacja wiazaca dwie gloski takie ze istnieje co najmniej jeden kontekst przy ktorym ich wzajemna substytucja powoduje zmiane znaczenia wyrazu. jest to relacja symetryczna przykladowo gloski m oraz s znajduja sie w relacji opozycji fonologicznej gdyz zamieniajac m w wyrazie mama otrzymujemy wyraz sama ktory ma wlasne niezalezne znaczenie
|
|
|
neutralizacja opozycji fonologicznej Lernen beginnen
|
|
zachodzi gdy jakas głoska służąca rozróżnieniu znaczeń wyrazów w danej ściśle określonej sytuacji przestaje mieć charakter dystynktywny. Może być fakultatywna lub obligatoryjna
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
spółgłoski zwarte, szczelinowe i zwartoszczelinowe w języku polskim przed jnnymi obstruentami dochodzi natomiast do neutralizacji i dzwiecznosc wynika wyłacznie z dzwiecznosci sąsiadujących obstruentów np Radkowi vs Kwiatkowi. podobnie na koncu wyrazu opozycja pomiedzy dzwiecznymi i bezdzw. obstruentami ulega neutralizacj ich dzwiecznosc jest dystynktywna na poczatku wyrazu lub przed samogłoską np Radek vs Kwiatek
|
|
|
fonetyczne warianty fakultatywne tego samego fonemu Lernen beginnen
|
|
dwa dzwieki tego samego jezyka wyst. w tym samym otoczeniu (obok siebie) i moga
|
|
|
realizacja dwóch różnych fonemów Lernen beginnen
|
|
dwa dźwięki pojawiają się w tej samej pozycji i nie mogą być podstawiane bez zmiany znaczenia wyrazu lub istnieje obawa że wyraz nie bedzie rozumiany np. kosa-koza
|
|
|
warianty pozycyjne tego samego fonemu Lernen beginnen
|
|
dwa akustycznie pokrewne dzwieki tego samego jezyka nigdy nie wystepuja w tym sa
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
jest to dźwięk języka mówionego powstajacy w wyniku calkowitego lub czesciowego zablokowania przeplywu powietrza przez aparat mowy(kanal glosowy). w czasie wymawiania spolglosek powstaje szmer gdy powietrze trafia na przeszkode
|
|
|
kryteria opisu artykulacji spółgłosek Lernen beginnen
|
|
1. sposob artykulacji (stopien/sposob ograniczenia przeplywu powietrza przez kanal glosowy) 2. miejsce artykulacji(miejsce najwiekszego zblizenia lub zwarcia narzadow mowy) 3. narzad artykulacji bioracy udzial w tworzeniu zwezenia lub zwarcia 4. udzial wiazadel glosowych (dzwiecznosc/bezdzwiecznosc)
|
|
|
spolgloski w jezyku polskim sa Lernen beginnen
|
|
nie tworza zasadniczo sylaby
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
element struktury fonologicznej aktu komunikacyjnego, ktory nie ma ustalonej jednoznacznej definicji. Można ją rozumiec jako uwarunkowane fizjologicznie zjawisko segmentacji wiązek głosowycb zachodzące podczas artykulacji, wynikajace ze zmian stopnia stopnia rozwarcia kanalu glosowego i natezenia drgan wiazadel glosowych, odbieranych jako zmiany intensywnosci i donośności głosu
|
|
|
dwie klasyfikacje sylab to Lernen beginnen
|
|
podział na sylaby otwarte i zamkniete oraz podzial na sylaby lekkie i ciezkie
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sylaba zakonczona samogloską(czyli pozbawiona wygłosu) ma-te-ma-ty-ka np kazda sylaba w wyrazie
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
sylaba zakonczona spółgłoską(czyli taka, która ma wygłos) trój-kąt
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
taka, która ma prosty ośrodek (a więc nie jest to dyftong ani samogłoska długa) i albo nie ma wygłosu albo ma tylko jedną spółgłoskę w wygłosie np ma w wyrazie ma-te-ma-ty-ka, rat w wyrazie a-pa-rat
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
trans-port
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wyróżnienie za pomocą środków fonetycznych niektórych sylab w obrębie wyrazu
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
akcentowana sylaba wymawiana jest z wieksza sila, intensywnoscia
|
|
|
akcent toniczny(melodyczny, prozodyczny) Lernen beginnen
|
|
akcentowana sylaba wymawiana jest ze specjalnym (wyzszym) tonem (np w jezyku szwedzkim czy japonskim
|
|
|
akcent iloczasowy (rytmiczny) Lernen beginnen
|
|
akcentowana sylaba jest wymawiana dluzej
|
|
|
akcent wyrazowy staly pod wzgledem fonetycznym Lernen beginnen
|
|
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
na ostatnia sylabe (jezyk francuski i perski)
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
na przedostatnia sylabe (jezyk polski, wloski)
|
|
|
akcent proparoksytoniczny Lernen beginnen
|
|
pada na trzecia sylabe od konca(jezyk macedonski)
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
na pierwsza sylabe wyrazu (czeski, slowacki, wegierski, finski, gwara podhalanska)
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
pada na sylaby o roznej pozycji w obrebie wyrazu (rosyjski)
|
|
|
akcent staly pod wzgledem morfologicznym Lernen beginnen
|
|
pada we wszystkich formach fleksyjnych danego wyrazu na jedna i ta sama sylabe tego samego morfemu
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
w roznych formach danego wyrazu moze padac na rozne wyrazy
|
|
|
akcent logiczny(zdaniowy) Lernen beginnen
|
|
wymawianie z naciskiem w zdaniu tych wyrazów, które są uważane przez mówiącego za bardziej istotne dla przekazywanej treści
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wyraz nieposiadajacy wlasnego akcentu lecz tworzacy calosc akcentowa z wyrazem poprzedzajacym
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
wyraz nieposiadajacy wlasnego akcentu lecz tworzacy calosc akcentowa z nastepujacym po nim wyrazem akcentowanym
|
|
|
|
Lernen beginnen
|
|
proces w trakcie wypowiadania tekstu polegajacy na nadawaniu mu pewnego rodzaju melodii poprzez zmiane modulacji glosu w celu wyrazenia emocji lub oddania specyficznego charakteru danej wypowiedzi
|
|
|
