Łacińskie zwroty prawnicze

5  1    119 Datenblatt    lenka1
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
accidentalia negotii
Lernen beginnen
podmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. Cechy ustawowo wyróżnione, wg których dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej do ustawowo wyróżnionych typów czynności prawnej.
actio negatoria
Lernen beginnen
roszczenie negatoryjne
ad acta, a/a
Lernen beginnen
do akt
ad eventum
Lernen beginnen
forma czynności prawnej zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych
ad hoc
Lernen beginnen
"do tego", dla tej konkretnej sytuacji
ad interim
Lernen beginnen
tymczasowy, np. chargé d'affaires ad interim
ad probationem
Lernen beginnen
forma czynności prawnej zastrzeżona dla celów dowodowych
ad solemnitatem
Lernen beginnen
forma czynności prawnej zastrzeżona pod rygorem nieważności tzn. zachowanie danej formy jest konieczne, aby wywołać skutki prawne np. dla skutecznego przeniesienia własności nieruchomości potrzebna jest forma aktu notarialnego.
ad usum proprium
Lernen beginnen
do własnego użytku
amicus curiae
Lernen beginnen
dosł. "przyjaciel sądu"; bezinteresowny doradca; dawn. osoba nie związana z żadną ze stron, służąca poradą prawną sądowi w czasie rozprawy
analogia iuris
Lernen beginnen
analogia z prawa
animus manendi
Lernen beginnen
zamiar stałego pobytu
bona fides
Lernen beginnen
dobra wiara
causa
Lernen beginnen
przyczyna
casus belli
Lernen beginnen
powód, pretekst do wypowiedzenia wojny
conditio iuris
Lernen beginnen
warunek prawny
conditio sine qua non
Lernen beginnen
warunek konieczny
contra legem
Lernen beginnen
niezgodnie z prawem
corpus delicti
Lernen beginnen
dowód rzeczowy
culpa
Lernen beginnen
wina
culpa in contrahendo
Lernen beginnen
wina w kontraktowaniu. Wprowadzona i zdefiniowana w art. 72 kodeksu cywilnego.
culpa in custodiendo
Lernen beginnen
wina w nadzorze
culpa in eligendo
Lernen beginnen
wina w wyborze
damnum emergens
Lernen beginnen
rzeczywista szkoda
debellatio
Lernen beginnen
zawojowanie
de facto
Lernen beginnen
stan faktyczny, zgodnie z rzeczywistością (przeciwieństwo de iure)
de iure
Lernen beginnen
zgodnie z prawem
de lege artis
Lernen beginnen
zgodnie z regułami sztuki
de lege ferenda (też: lex ferenda)
Lernen beginnen
według postulowanego prawa (zob. de lege lata). Postulaty pod adresem ustawodawcy, dotyczące przyszłych zmian w prawie np. wprowadzenie nowego rodzaju umowy.
de lege lata (też: lex lata)
Lernen beginnen
według obowiązującego prawa, z punktu widzenia prawa w obecnym kształcie (zob. de lege ferenda)
desuetudo
Lernen beginnen
odwyknienie prawa. Jedna z reguł derogacyjnych (uchylających przepisy), zgodnie z którą niestosowanie lub nieprzestrzeganie w praktyce normy prawnej skutkuje utratą jej mocy prawnej (norma przestaje obowiązywać).
diligentia
Lernen beginnen
staranność
do ut des
Lernen beginnen
"daję, abyś dawał"
dolus directus
Lernen beginnen
zamiar bezpośredni. Chęć popełnienia przez sprawcę czynu zabronionego. Sprawca chce popełnić czyn zabroniony tzn. jest świadomy, że wypełnia znamiona czynu zabronionego albo że jego zachowanie może je wypełnić.
erga omnes
Lernen beginnen
wobec wszystkich, prawo podmiotowe bezwzględne, norma skuteczna wobec wszystkich podmiotów trzecich. Istnieje katalog np. prawo własności (przeciwieństwo: inter partes).
essentialia negotii
Lernen beginnen
przedmiotowo istotne składniki treści czynności prawnej. To te składniki czynności prawnej, które muszą być określone w jej treści np. przy umowie sprzedaży - cena i określenie rzeczy sprzedawanej.
ex aequo et bono
Lernen beginnen
ze względów słuszności i dobra
ex ante
Lernen beginnen
uprzednio, z punktu widzenia wcześniejszej sytuacji (przeciwieństwo: ex post)
exceptio
Lernen beginnen
zarzut prawny
exceptio non adimpleti contractus
Lernen beginnen
zarzut niewykonania umowy
exceptio rei venditae et traditae
Lernen beginnen
zarzut rzeczy sprzedanej i wydanej
ex delicto
Lernen beginnen
z deliktu, z czynu niedozwolonego, odpowiedzialność deliktowa
ex gratia
Lernen beginnen
z dobrej woli, np. płatność ex gratia
ex lege
Lernen beginnen
z mocy prawa
ex nunc
Lernen beginnen
od tej pory (przeciwieństwo: ex tunc)
ex post
Lernen beginnen
później, z późniejszej perspektywy (przeciwieństwo: ex ante)
ex tunc
Lernen beginnen
od początku (przeciwieństwo: ex nunc)
falsus procurator
Lernen beginnen
rzekomy pełnomocnik; osoba, która dokonuje czynności prawnych w cudzym imieniu, nie mając w ogóle umocowania albo przekraczając jego granice.
in absentia
Lernen beginnen
podczas nieobecności
in statu nascendi
Lernen beginnen
w trakcie powstawania
inter partes
Lernen beginnen
między stronami (przeciwieństwo: erga omnes)
inter vivos
Lernen beginnen
między żyjącymi (przeciwieństwo: mortis causa)
invitatio ad offerendum
Lernen beginnen
zaproszenie do zawarcia umowy
in solidum
Lernen beginnen
solidarność niewłaściwa
ipso facto
Lernen beginnen
z racji samego faktu
ipso iure
Lernen beginnen
z racji samego prawa (por. ex lege)
ius ad bellum
Lernen beginnen
prawo do prowadzenia wojny
ius albinagii
Lernen beginnen
prawo władcy do objęcia spadku po zmarłym cudzoziemcu
ius cogens
Lernen beginnen
norma prawna bezwzględnie wiążąca tzn. taka, której mocy nie może uchylić wola stron np. wynagrodzenie za pracę zgodnie z Kodeksem pracy nie może być niższe niż przewidziane w ustawie
ius dispositivum
Lernen beginnen
norma prawna względnie wiążąca tzn. taka norma, która będzie obowiązywać, jeżeli strony nie postanowią inaczej.
ius gentium
Lernen beginnen
prawo narodów
ius in bello
Lernen beginnen
prawo wojenne, prawo konfliktów zbrojnych
ius legationis
Lernen beginnen
prawo legacji
ius sanguinis
Lernen beginnen
prawo krwi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, którego obywatelem jest przynajmniej jedno z rodziców.
ius soli
Lernen beginnen
prawo ziemi (jeden z dwóch sposobów wyznaczania obywatelstwa z mocy prawa). Dziecko otrzymuje obywatelstwo tego państwa, w którym się urodziło.
ius tractatuum
Lernen beginnen
prawo zawierania umów międzynarodowych
lege artis
Lernen beginnen
zgodnie z regułami sztuki
lex ferenda
Lernen beginnen
zob. de lege ferenda
lex generalis
Lernen beginnen
prawo / norma ogólna (przeciwieństwo: lex specialis)
lex imperfecta
Lernen beginnen
prawo niedoskonałe; takie prawo, które jest pozbawione sankcji np. obowiązek rodziców należytego przygotowania dziecka do pracy dla dobra społeczeństwa (art. 96 k.r.o.)
lex lata
Lernen beginnen
zob. de lege lata
lex minus quam perfecta
Lernen beginnen
prawo mniej niż doskonałe
lex perfecta
Lernen beginnen
dosłownie: prawo doskonałe. Norma prawna opatrzona sankcją nieważności. W przypadku niezachowania określonego nakazu czynność prawna jest nieważna (np. niezachowanie odpowiedniej formy przy sporządzaniu testamentu).
lex plus quam perfecta
Lernen beginnen
prawo więcej niż doskonałe
lex posterior
Lernen beginnen
prawo / norma późniejsza (przeciwieństwo: lex priori)
lex priori
Lernen beginnen
prawo / norma wcześniejsza (przeciwieństwo: lex posterior)
lex retro non agit
Lernen beginnen
prawo nie działa wstecz
lex specialis
Lernen beginnen
prawo / norma szczególna (przeciwieństwo: lex generalis)
lucrum cessans
Lernen beginnen
spodziewane korzyści (korzyści, których spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął)
modus operandi
Lernen beginnen
sposób działania
mortis causa
Lernen beginnen
na wypadek śmierci (przeciwieństwo: inter vivos); czynność prawna na wypadek śmierci
mutatis mutandis
Lernen beginnen
z uwzględnieniem koniecznych zmian, "przy zmianie tych rzeczy, które powinny być zmienione"
mos maiorum
Lernen beginnen
prawo przodków
nasciturus
Lernen beginnen
dziecko poczęte, ale jeszcze nienarodzone
naturalia negotii
Lernen beginnen
przedmiotowo nieistotne składniki treści czynności prawnej. Określenie tych składników w treści czynności prawnej jest dopuszczalne, ale niekonieczne.
negligentia
Lernen beginnen
niedbalstwo
non liquet
Lernen beginnen
brak norm prawnych potrzebnych do rozstrzygnięcia sytuacji, przypadek luki prawnej
onus probandi
Lernen beginnen
ciężar dowodowy
opinio iuris (sive necessitatis)
Lernen beginnen
subiektywny element zwyczaju międzynarodowego; przekonanie, że norma ma charakter prawnie wiążący
pactum in favorem tertii
Lernen beginnen
umowa na rzecz osoby trzeciej
pactum in detrimentum tertii
Lernen beginnen
umowa na niekorzyść osoby trzeciej
persona non grata
Lernen beginnen
osoba niemile widziana, niepożądana
possessio
Lernen beginnen
posiadanie
preasumptio iuris tantum
Lernen beginnen
domniemanie prawne wzruszalne
preasumptio iuris ac de iure
Lernen beginnen
domniemanie prawne niewzruszalne
pro publico bono
Lernen beginnen
dla dobra publicznego, dla dobra ogółu
per procura
Lernen beginnen
przez pełnomocnika, osobę uprawnioną
ratio decidendi
Lernen beginnen
powód, uzasadnienie dla decyzji lub orzeczenia
ratio legis
Lernen beginnen
ratio ustawy; powód, przyczyna wydania określonej ustawy lub normy prawnej
rebus sic stantibus
Lernen beginnen
zasadnicza zmiana okoliczności mogąca powodować zmianę warunków umowy, a nawet jej wygaśnięcie. Początkowo klauzula prawa międzynarodowego, obecnie wprowadzona również do prawodawstw krajowych.
reformatio in peius
Lernen beginnen
zmiana na gorsze. Często zabroniona - np. w wyniku apelacji złożonej przez skazanego w procesie karnym jego sytuacja nie może się pogorszyć (nie może dostać surowszej kary).
rei vindicatio
Lernen beginnen
jedno z roszczeń petytoryjnych, przysługujące właścicielowi rzeczy i służące mu do ochrony prawa własności. Skuteczne erga omnes.
res iudicata
Lernen beginnen
rzecz osądzona
res nullius
Lernen beginnen
rzecz niczyja
restitutio in integrum
Lernen beginnen
przywrócenie stanu poprzedniego
sui generis
Lernen beginnen
oryginalny, własnego rodzaju, unikalny
terra nullius
Lernen beginnen
ziemia niczyja
ultima ratio
Lernen beginnen
ostatni, ostateczny sposób. zasada mówiąca, że po dane 'narzędzie' można sięgnąć w ostateczności np. strajk można ogłosić dopiero po przeprowadzeniu rokowań i mediacji.
ultra vires
Lernen beginnen
poza kompetencją, bez upoważnienia
vacatio legis
Lernen beginnen
okres spoczynku ustawy. Czas pomiędzy przyjęciem ustawy, a jej wejściem w życie, który ma umożliwić obywatelom zapoznanie się z nią przed rozpoczęciem jej stosowania. W Polsce okres ten, co do zasady, wynosi 14 dni.
veto
Lernen beginnen
weto
vindicatio
Lernen beginnen
windykacja
vis maior
Lernen beginnen
siła wyższa
vis legis
Lernen beginnen
siła prawa
dolus directus praemeditatus
Lernen beginnen
zamiar bezpośredni przemyślany - gdy dany czyn został popełniony z premedytacją, nie 'na gorąco' np. zaplanowane zabójstwo
dolus directus repentinus
Lernen beginnen
zamiar bezpośredni nagły
dolus eventualis
Lernen beginnen
zamiar ewentualny; gdy sprawca możliwość popełnienia czynu zabronionego przewiduje i na to się godzi (art. 9 paragraf 1 kk)
rodzaje dolus directus
Lernen beginnen
dolus directus repentinus (nagły), dolus direcuts praemeditatus
clara non sunt interpretanda
Lernen beginnen
zasada mówiąca, że jasne przepisy nie podlegają interpretacji. Interpretuje się wtedy, gdy zachodzą wątpliwości

De lege lata! Łacina prawnicza na Fiszkotece

Jako że Prawo Rzymskie dało początek europejskiej kulturze prawnej, łacińskie zwroty prawne są również wykwintnymi sentencjami literatury rzymskiej, jak również zwierciadłem wielu zjawisk politycznych. Zwrot łaciński ‘de lege lata’ oznacza przecież nie tylko ustawę już uchwaloną, ale i - ogólniej - zasady obowiązującego tu i teraz prawa. Aby rozumieć prawo europejskie, trzeba znać zwroty prawnicze i w tym celu fiszki przedstawiają szereg wyrażeń z łaciny klasycznej i rzymskiej literatury Złotego Wieku. Równocześnie są one znakomitym wprowadzeniem do fundamentalnych reguł współczesnego prawoznawstwa. By zrozumieć, że w prawie cywilnym chociażby obowiązuje często zasada analogii, trzeba najpierw znać zwrot ‘analogia iuris’. Fiszki powstały po to, żeby ta wiedza była jak najprostsza, najłatwiejsza do zapamiętania i - po prostu - od początku zachwycała swoimi kulturotwórczymi zasobami.

Łacina dla studentów prawa - ważny lektorat

Lektorat klasycznego języka łacińskiego dla prawników to udręka studentów pierwszego roku prawa, którzy obciążeni trudną edukacją przedmiotów prawniczych, muszą jeszcze nabyć tej umiejętności lingwistycznej, nie tylko po to, by zdobyć ogładę humanistyczną, ale i dlatego, aby radzić sobie z fachową terminologią prawną, wywodzącą się z Prawa Rzymskiego, które spisane było przecież po łacinie! Twórcy fiszek zawierających łacińskie zwroty prawne doskonale wiedzieli, że fiszki muszą pomóc skutecznie i szybko, bo czas edukacyjny studenta prawa kurczy się niemiłosiernie od pierwszego dnia studiowania aż do upragnionego momentu uzyskania tytułu magistra prawa. Fiszki to doskonała pomoc edukacyjna i koło ratunkowe przed egzaminem z łaciny!

Wypróbuj ’prawo - łacina’ i wiele innych kursów za darmo!

Założenia Fiszkoteki są takie, że lekcje tworzone przez użytkowników pozostają darmowe. Dodatkowym atutem takiego postanowienia jest fakt, że większość z tych lekcji porusza bardzo wiele ciekawych i potrzebnych tematów, na które szczególnie warto zwrócić uwagę. Na naszej stronie znajdziesz zarówno lekcje chemii, matematyki, jak i polskiego, czy właśnie łaciny. Dowiesz się też wielu rzeczy na temat prawa, więc jeżeli właśnie poszukujesz skutecznego sposobu do nauki np. Kodeksu Cywilnego, to mamy coś specjalnie dla Ciebie. Kurs Kodeks Cywilny już czeka! Możesz też skorzystać z wielu innych, interesujących kursów, jak np: prawo i sądy w Polsce, a jeśli chcesz kontynuować naukę języka łacińskiego, to sprawdź tę lekcję:Łacina dla początkujących.

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.