Średniowiecze - poziom podstawowy

 0    63 Datenblatt    happysad
mp3 downloaden Drucken spielen überprüfen
 
Frage język polski Antworten język polski
Początek średniowiecza
Lernen beginnen
476 - upadek cesarstwa zachodniorzymskiego
Koniec średniowiecza
Lernen beginnen
Podaje się kilka dat: 1453 - upadek cesarstwa wschodniorzymskiego 1455 - wydanie drukowanej Biblii Gutenberga 1492 - wyprawa Krzysztofa Kolumba do Ameryki 1517 - początek reformacji, wystąpienie Marcina Lutra
Teocentryzm
Lernen beginnen
Podporządkowanie wszystkich sfer kultury Bogu
Uniwersalizm
Lernen beginnen
Jednolitość epoki średniowiecza
Hierarchia
Lernen beginnen
Istnienie bytów wyższych i niższych
Pośrednictwo
Lernen beginnen
Różne byty nie mogą się ze sobą komunikować, potrzebni są do tego pośrednicy
Taką funkcję między grzesznikami a Bogiem pełnią święci.
Jak nazywa się literatura opisująca wzorce osobowe?
Lernen beginnen
Parenetyczna
Jakie wzorce były powszechne w tej epoce?
Lernen beginnen
- asceta - doskonały władca - doskonały rycerz
Jak nazywa się literatura opisująca żywoty świętych?
Lernen beginnen
Hagiograficzna
Czym są apokryfy?
Lernen beginnen
Uzupełnienia opowieści biblijnych
Przykłady epiki rycerskiej
Lernen beginnen
- "Opowieści Okrągłego Stołu" - "Pieśń o Niibelungach" - "Pieśń o Rolandzie" - "Słowo o pułku Igora"
Jakie dwa style w sztuce powstały w średniowieczu?
Lernen beginnen
gotycki i romański
Czym charakteryzowała się architektura romańska?
Lernen beginnen
- prostota - masywność - grube mury - budowle z kamienia - małe okna okrągłołukowe - sklepienie kolebkowe - liczne dobudówki
Kolegiata w Tumie pod Łęczycą
Czym charakteryzowała się architektura gotycka?
Lernen beginnen
- strzelistość - cienkie ściany - budowle z cegły - wysokie okna ostrołukowe - w oknach witraże - sklepienie krzyżowe
Katedra Notre-Dame w Paryżu
Czym charakteryzowało się malarstwo romańskie?
Lernen beginnen
- brak perspektywy - płaskie postacie - odrealnienie - złote tło
Czym charakteryzowało się malarstwo gotyckie?
Lernen beginnen
- pojawia się perspektywa - postacie wydłużone i zdeformowane - realizm postaci - elementy turpistyczne
Rodzaje szkół
Lernen beginnen
- przyklasztorne - katedralne - uniwersytety
Czego nauczano w szkołach?
Lernen beginnen
- gramatyki - retoryki - arytmetyki - geometrii - astronomii - muzyki - języka łacińskiego
Czym była scholastyka?
Lernen beginnen
Średniowieczna metoda filozoficzna polegająca na tym, że wiedza jest podporządkowana zasadom wiary i wiedza jest oparta na zhierarchizowanych autorytetach
Filozofia św. Augustyna
Lernen beginnen
- nawiązanie do filozofii Platona - człowiek to dusza uwięziona w ciele - poznanie odbywa się dzięki: miłości, intuicji i iluminacji (oświeceniu)
Filozofia św. Tomasza z Akwinu
Lernen beginnen
- nawiązanie do filozofii Arystotelesa - człowiek to dusza (forma) i ciało (materia) - poznanie odbywa się dzięki rozumowi i wierze - podał pięć dowodów na istnienie Boga
Kiedy powstała "Bogurodzica"?
Lernen beginnen
W I połowie XIII wieku
Kto według tradycji jest autorem "Bogurodzicy"?
Lernen beginnen
Św. Wojciech
Kim są nadawcą "Bogurodzicy"?
Lernen beginnen
Ludzie wierzący
Kim są adresaci "Bogurodzicy"?
Lernen beginnen
Maryja i Chrystus
Jaki motyw występuje w "Bogurodzicy"? Na czym on polega?
Lernen beginnen
Motyw Deesis (gr. prośba, modlitwa) - Chrystus w roli sędziego, siedzi na tronie w otoczeniu Maryi i Jana Chrzciciela.
Pod jakimi innymi tytułami funkcjonuje utwór "Posłuchajcie, bracia miła"?
Lernen beginnen
"Żale Matki Bożej pod krzyżem", "Lament świętokrzyski"
Z którego wieku pochodzi "Lament świętokrzyski"?
Lernen beginnen
Z XV wieku
Czym jest plankt?
Lernen beginnen
Utwór wyrażający żal po zmarłym i wzywający innych ludzi do wspólnoty w cierpieniu.
"Żale Matki Bożej pod krzyżem"
Jaki motyw występuje w "Lamencie świętokrzyskim"?
Lernen beginnen
Motyw Stabat Mater Dolorosa (łac. stała Matka Boleściwa)
Czym jest asceza?
Lernen beginnen
Z greckiego ćwiczenie, jest to dobrowolne wyrzeczenie się wszystkich rozkoszy i przyjemności życia, dobrowolne ćwiczenie swojej duszy i swojego ciała.
Jaki jest najbardziej znany zbiór żywotów świętych? Przez kogo został napisany?
Lernen beginnen
"Złota legenda" napisana przez Jakuba z Voragine.
Schemat pisania żywotów świętych
Lernen beginnen
1. cudowne poczęcie lub narodziny 2. często grzeszna młodość 3. asceza 4. życie, któremu towarzyszą cuda 5. śmierć, której towarzyszą cuda
Jakie cnoty ćwiczył bohater "Legendy o św. Aleksym"?
Lernen beginnen
- pokora - skromność - posłuszeństwo - ubóstwo
Jakie cuda towarzyszyły św. Aleksemu?
Lernen beginnen
- cudowne poczęcie, został wymodlony przez rodziców - Matka Boża zeszła z obrazu i wstawiła się za Aleksym u kościelnego - kiedy umarł wszystkie dzwony zaczęły bić, zapach jego ciała uzdrawiał chorych, oraz to że nikt nie mógł mu wyjąć z ręki listu, oprócz żony
Czym był franciszkanizm?
Lernen beginnen
Filozofia życia św. Franciszka(XII - XIII w.), dobrowolne ubóstwo, miłość do Boga poprzez kochanie świata, który on stworzył, występuje afirmacja, czyli pochwała świata.
Co propagowali Piotr Waldez i Arnold z Brescii?
Lernen beginnen
Jako "Ubodzy z Lionu" propagowali dobrowolne ubóstwo
Kto, kiedy i w jakim języku napisał "Kronikę polską"?
Lernen beginnen
Gall Anonim w XII wieku napisał po łacinie "Kronikę polską"
Jakie cechy doskonałego władcy, na podstawie Bolesława Chrobrego, przedstawił Gall Anonim?
Lernen beginnen
- zdobywa nowe terytoria - odważny - dobry strateg - walczy z poganami - odnosi zwycięstwa - posłuszny przedstawicielom Kościoła - gościnny - inni władcy darzą go szacunkiem - sprawiedliwy - bezstronny - dba o zamożność swoich poddanych
Czy jest chanson de geste?
Lernen beginnen
Pieśń o bohaterskim czynie, opisująca etos rycerski - doskonałego rycerza.
Z którego wieku pochodzi oryginał "Pieśni o Rolandzie"?
Lernen beginnen
Z przełomu XI - XII wieku
Jak wygląda etos rycerski na podstawie postaci Rolanda?
Lernen beginnen
- waleczny - pewny siebie - wierny królowi - gotowy na śmierć - miłuje swoją ojczyznę - przywiązany do swojego oręża - posiada damę serca
Jak wygląda sztuka umierania (Ars moriendi) w "Pieśni o Rolandzie"?
Lernen beginnen
- umieranie na wzniesieniu - twarzą do ziemi - patrzenie na wrogów - bicie się w pierś - unoszenie prawej dłoni ku niebu (uznanie się za wasala Boga) - leżenie pod sosną (prawzór krzyża) - opuszczenie głowy na ramię - wniebowzięcie duszy
Jakie cuda towarzyszyły śmierci Rolanda?
Lernen beginnen
- ciemności w samo południe - trzęsienie ziemi - burza z wichrem i piorunami - deszcz i grad
Kim był Franciszek Villon? Co opisał w swoim "Wielkim Testamencie"?
Lernen beginnen
Był przestępcą, w swoich wierszach (Wielki Testament) opisuje świat paryskiej ulicy w średniowieczu, świat prostytutek, sutenerów i przestępców.
Na czym polega motyw Danse macabre?
Lernen beginnen
(fr. taniec śmierci) Śmierć przedstawiano jako kościotrupa lub rozkładające się ciało kobiety z kosą. Śmierć prowadziła korowód, w którym były wszystkie stany, gdyż wszyscy są równi wobec śmierci.
Drzeworyty Hansa Holbeina
Czym był motyw Dies irae?
Lernen beginnen
łac. sąd ostateczny
"Sąd ostateczny" Hansa Memlinga
Kiedy powstał obraz "Sąd ostateczny" Memlinga? Jakie części w nim wyodrębniamy?
Lernen beginnen
Powstał w XV wieku, jest to tryptyk, składający się z trzech części: po lewo niebo, po prawo piekło, część centralna podzielona na sfery sacrum i profanum.
Kiedy powstał tekst "Rozmowa mistrza Polikarpa ze Śmiercią"? I o czym mówi?
Lernen beginnen
Jest to tekst XV-wieczny. Przedstawia rozmowę mistrza Polikarpa ze Śmiercią, która przemawia z wyższością, mistrz się jej boi.
Czym jest groteska? Na czym polega jej użycie w "Rozmowie mistrza Polikarpa ze śmiercią"?
Lernen beginnen
Groteska - zestawienie powagi z humorem. W tym utworze Śmierć jako poważny temat jest przedstawiona w sposób komiczny.
Kto napisał "Boską komedię"?
Lernen beginnen
Dante Alighieri
O czym opowiada "Boska komedia"?
Lernen beginnen
Pokazuje wędrówkę po zaświatach Dantego, z przewodnikami (Wergiliusz i Beatrycze)
Jakie królestwa zwiedza Dante?
Lernen beginnen
Piekło, czyściec, niebo. Każde ma 9 kręgów.
Kto przez Dantego został uznany za najgorszych grzeszników?
Lernen beginnen
Zdrajcy, a zwłaszcza Judasz Iskariota, który przebywa w paszczy Lucyfera.
Jakie rzeki znajdują się w czyśćcu?
Lernen beginnen
Leta - zapomnienia grzechów Eunius - wskrzesza pamięć o dobrych uczynkach
Czym był Święty Graal?
Lernen beginnen
- naczynie, którego używał Chrystus w czasie ostatniej wieczerzy lub - naczynie, którego użył Józef z Armyteii zbierając w nie krew ściekającą z boku Jezusa
Gdzie pojawiały się pierwsze słowa w języku polskim?
Lernen beginnen
W kronikach, życiorysach świętych, dokumentach napisanych po łacinie.
Z którego wieku pochodzą najstarsze zdania polskie?
Lernen beginnen
Z XIII wieku
"Day ut ia pobrusa a ti poziwai" - co to oznacza? Gdzie pojawiło się to zdanie?
Lernen beginnen
"Pozwól niech ja pomielę, a ty odpoczywaj". Pochodzi z księgi henrykowskiej, miał je wypowiedzieć Czech Boguchwał do żony.
"Gorze szą nam stało" - co to oznacza? Kto wypowiedział te słowa, a kto je zapisał?
Lernen beginnen
"Nieszczęście nam się stało". Wypowiedział je Henryk Pobożny w bitwie pod Legnicą w 1241 roku, a zapisał Jan Długosz w XV wieku.
Jakie są zabytki języka polskiego o treści religijnej?
Lernen beginnen
- kazania - przekłady modlitw - tłumaczenia ksiąg biblijnych - modlitewniki - poezja religijna
Jakie są zabytki języka polskiego o treści świeckiej?
Lernen beginnen
- roty przysiąg sądowych - przekłady statutów ziemskich - poezja świecka
Jakie są zabytki języka polskiego o treści z pogranicza literatury religijnej i świeckiej?
Lernen beginnen
- "Rozmyślanie przemyskie" - "Legenda o św. Aleksym" - "Legenda o św. Dorocie" - "Dialog mistrza Polikarpa ze śmiercią"

Sie müssen eingeloggt sein, um einen Kommentar zu schreiben.